27 ตุลาคม 2568 กรมทรัพยากรธรณี เผยแพร่ภาพและข้อความระบุ "สถิตกลางใจประชาราษฎร์ ด้วยสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณตราบนิจนิรันดร์ ที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงเสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วยพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว (ขณะทรงดำรงพระอิสริยยศสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ) เยือนถ้ำผลึกแคลไซต์ ณ วนอุทยานถ้ำแม่ลาน้อย จังหวัดแม่ฮ่องสอน เมื่อปี พ.ศ. 2544 ในการนี้ ทรงพระราชทานนามใหม่ว่า "ถ้ำแก้วโกมล" แทนชื่อเดิม พร้อมทั้งทรงพระราชทานชื่อเรียกห้องถ้ำทั้ง 5 โถงตามลักษณะเฉพาะ พระทัยธาร, วิมานเมฆ, เฉกหิมพานต์, ม่านผาแก้ว และเพริศแพร้วมณีบุปผา

ถ้ำแก้วโกมลนับเป็นแหล่งธรณีวิทยาสำคัญระดับนานาชาติ ซึ่งมีเพียง 3 แห่งในโลกเท่านั้นที่พบผลึกแคลไซต์ในลักษณะนี้ (อีก 2 แห่งพบที่ประเทศออสเตรเลียและจีน) และยังเป็นแหล่งเรียนรู้ด้านธรณีวิทยาและระบบถ้ำของประเทศไทยที่มีความโดดเด่นสูง ซึ่งแร่แคลไซต์ในถ้ำเกิดจากกระบวนการทางธรณีวิทยาอันยาวนานกว่า 440 ล้านปี เริ่มจากการสะสมตะกอนคาร์บอเนตในทะเลระดับตื้น จนกลายเป็นหินปูน เมื่อเวลาผ่านไป หินปูนถูกน้ำใต้ดินกัดเซาะกลายเป็นโพรงถ้ำ และมีการสะสมตัวของแคลเซียมคาร์บอเนตในรูปของหินงอก หินย้อย และผลึกแคลไซต์ใสบริสุทธิ์ รวมถึงแร่อะราโกไนต์ (Aragonite) ที่เกิดมีลักษณะผลึกเป็นแท่งเข็มกระจายออกเป็นรัสมีสวยงามเป็นเอกลักษณ์เฉพาะถ้ำแห่งนี้

ปัจจุบัน กรมทรัพยากรธรณี กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ได้ดำเนินงานสำรวจ ศึกษา และจัดทำมาตรการอนุรักษ์ระบบถ้ำอย่างเป็นระบบ โดยมุ่งเน้นการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน เพื่อให้เกิดการอนุรักษ์แหล่งธรณีวิทยาอย่างยั่งยืน ควบคู่กับการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงธรณีวิทยาและเศรษฐกิจชุมชนในพื้นที่อย่างยั่งยืน"